online cursus "Ludwig Klages en de ziel"

 

·       

Programma cursusbijeenkomsten rond Ludwig Klages, Der Geist als Widersacher der Seele

 

Tijdstip: twaalf tweewekelijkse on-line-bijeenkomsten plus schriftelijke begeleiding, van okt. 2020-mrt 2021.

Vorm: webinars (Vimeo-opname + besprekingssessies).

Docent: dr Rico Sneller.

Aanschaffen: Ludwig Klages, Der Geist als Widersacher der Seele, 1929-1932. (antiquarisch goed verkrijgbaar, nieuw zie hier; PDF beschikbaar op aanvraag).

Algemene voorbereiding: ter algemene inleiding op de cursus kan men zich globaal oriënteren op Wikipedia of andere online encyclopedieën. Ook kan men bijv. lezen: Tatjana Kochetkova, Nelleke Canters & Rico Sneller, Pluraliteit van de levenskunsten, Garant (gedeelte over Klages) of Claudia Bouteligier & Timo Slootweg (red.), Rechtvaardigheid,persoon en creativiteit. Personalisme in recht en politiek, Gompel & Svacina (hoofdstuk over Klages).

Voorbereiding per bijeenkomst: voor een goed begrip is studie buiten de bijeenkomst zelf belangrijk. Het verdient aanbeveling bij het lezen gerezen vragen en onduidelijkheden te noteren en die op de bijeenkomsten ter sprake te brengen. De docent zal zorg dragen voor lees- en studieaanwijzingen voorafgaand aan iedere bijeenkomst. Klages is een weerbarstig auteur, die niet zonder degelijke begeleiding toegankelijk is. Voor wie enigszins tot zijn fascinerende denkwereld weet door te dringen, openen zich grootse perspectieven.

Kosten: € 275-

Bijeenkomsten: 12 x eenmaal per twee weken op de maandagmiddag: 2020 okt.: 19; nov.: 2, 16, 30; dec.: 14; 2021 jan.: 4, 18; febr. 1, 15; mrt.: 1, 15, 29.

Opgave en verdere informatie bij de docent: h.w.sneller@gmail.com

Aanmelden z.s.m.

 

Inleiding

Extase, levensbeaming, ziel, schouwen: het zijn enkele kernwoorden uit de filosofie van de Duitse levensfilosoof Ludwig Klages (1872-1956). Klages peilde de menselijke ziel zo diep dat hij er een kracht in meende aan te treffen die als leidraad in het leven kan worden gebruikt. Zaken als ‘wil’ of ‘rede’ (beide hetzelfde volgens Klages) verafschuwde hij als vijanden van het leven.

Filosofiehistorisch staat Klages in tussen Schopenhauer en Nietzsche. Maar anders dan Schopenhauer  beaamt hij het leven radicaal, en anders dan Nietzsche wijst hij daarbij de betekenis van de wil radicaal af. In de extatische overgave, aldus Klages, manifesteren zich beelden. Die beelden hebben een diepe betekenis: ze voeden de ziel en verbinden levende wezens weer met het leven zelf.

De erfenis van Klages is verdeeld onder de aanhangers van C.G. Jung en een enkele verdwaalde neopaganist. In Duitsland wordt Klages’ werk nog maar nauwelijks bestudeerd; levensfilosofie is daar sowieso verdacht. In Nederland bestond er tot in de jaren 60 in Leiden een Klagesgenootschap. Zijn werk werd gelezen door fenomenologisch ingestelde psychologen en psychiaters. Ook in de kringen rond parapsycholoog Tenhaef las men Klages nog wel. Inmiddels is daar een einde aan gekomen.

Waarom Klages juist nu herlezen? Als geen ander weet Klages de dynamiek van het innerlijk bloot te leggen vanuit een standpunt: dat van het leven zelf. Zijn subtiele analyses werpen een nieuw licht op hedendaagse psychische kwalen als burn-out, innerlijke leegte of depressie. Bovendien rekent Klages genadeloos af met het vooruitgangsdenken; het heeft zijns inziens de wereld kapotgemaakt en de natuur verwoest.

Klages’ werk is stimulerend voor ecologen op zoek naar verdieping, psychologen die een metafysisch kader missen, kunstenaars die vat willen krijgen op hun innerlijke scheppingsdrang, en ongebonden spirituelen die naar houvast zoeken en traditioneel-religieuzen die zoeken naar ervaring. Het is aanstekelijk voor romantische cultuurminnaars die menen anderhalve eeuw te laat te zijn geboren, voor denkers die van Griekse en Duitse poëzie houden, alsook voor hen die steeds vaker lonken naar Indiase of Chinese benaderingen. Het is een must voor kieskeurige intellectuelen die geen genoegen nemen met de filosofische canon. En tenslotte is het onontbeerlijk voor hen die mede aan de wieg willen staan van de Klages-renaissance, waarvan de eerste tekenen zich al aankondigen (publicaties, vertalingen enz.)

 

In een twaalftal bijeenkomsten zal Der Geist als Widersacher der Seele grotendeels worden gepresenteerd door Dr Rico Sneller. Er is ruim gelegenheid voor vragen en gesprek. De eigen inbreng en expertise van cursisten worden zeer op prijs gesteld.

Rico Sneller is reeds lang vertrouwd met het werk van Klages. In zijn huidige onderzoek richt hij zich op de wijsgerige receptie van buitengewone bewustzijnstoestanden (mystiek/spiritualiteit, waanzin, erotiek, genialiteit, creativiteit, lijden/sterven e.d.). Recent publiceerde hij Perspectives on Synchronicity, Inspiration, and the Soul (Cambridge Publishers 2020). Hierin onderzoekt hij onder andere het psychologisch-metafysische tegoed van enkele ten onrechte vergeten denkers, zoals (behalve Klages) Carl du Prel, Hans Driesch, Otto Rank, Max Picard e.a. In 2021 verschijnt van zijn hand de eerste Nederlandse vertaling van Klages, en wel van de tekst Persönlichkeit.

Eerder doceerde Sneller filosofie en ethiek aan de universiteiten van Utrecht, Leiden en Eindhoven. In 2005 kreeg hij de onderwijsprijs van de universiteit Leiden. Voor meer info zie: https://tue.academia.edu/RicoSneller of https://www.linkedin.com/in/rico-sneller/.